اجزای کولر گازی | آشنایی با قطعات مختلف و کاربرد آنها

یکی از بهترین وسایل سرمایشی، کولر گازی است که در ایران، محبوبیت زیادی دارد. با نصب کولر گازی در منزل یا محل کار، دیگر از گرمای هوا کلافه نخواهید شد؛ زیرا کولر گازی، محیط را به‌خوبی خنک می‌کند. قدرت و عملکرد خوب کولر گازی به دلیل وجود قطعات مناسب در کولر است. زمانی که قطعات و اجزای کولر گازی به صورت هماهنگ کار کنند، هوای خنک تولید می‌شود و کار سرمایش خانه به‌درستی انجام خواهد شد.

احتمالاً شما هم کنجکاو شده‌اید که با اجزای کولر گازی آشنا شوید و عملکرد هرکدام از قسمت‌های کولر را یاد بگیرید. در این نوشته، قصد داریم اجزای کولر گازی را به شما معرفی کنیم و عکس قطعات کولر گازی را به شما نشان دهیم. اگر دوست دارید با قطعات پنل کولر گازی و سایر قسمت‌های این وسیله آشنا شوید، از شما دعوت می‌کنیم که تا انتهای این مقاله با هوم سرویز همراه باشید.

روش کار کولر گازی به چه صورتی است؟

بسیاری از افراد دوست دارند با عملکرد کولر گازی بیشتر آشنا شوند و بدانند که فرآیند تولید هوای خنک در کولر گازی به چه صورتی انجام می‌شود. همانطور که در مقاله معرفی انواع کولر گازی به شما توضیح دادیم، چرخه سرمایش در کولر گازی، به صورت انبساط گاز در تراکم بالا عمل می‌کند.

روش کار کولر گازی به این صورت است که گرما را از یک مکان (یعنی داخل اتاق)، به مکان دیگر (یعنی بیرون از اتاق) منتقل می‌کند که به این فرآیند، چرخه تبرید (خنک سازی) گفته می‌شود. برای انجام این کار، چهار قطعه مهم پنل کولر گازی یعنی کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور با هم کار می‌کنند.

برای آشنایی بیشتر با روش کار کولر گازی، بهتر است ابتدا با ماده مبرد آشنا شوید. ماده مبرد، قابلیت تبدیل حالت از مایع به گاز و از حالت گاز به مایع را دارد. زمانی که فشار داخلی و دمای مبرد بالا می‌رود، از حالت مایع به حالت گاز تبدیل می‌شود. بعد از پایین آمدن دما و فشار ماده مبرد، این ماده از حالت گاز به حالت مایع درمی‌آید. حالا با این توضیحات، روش کار قطعات پنل کولر گازی را بهتر درک خواهید کرد.

در تصویر زیر، چرخه تبرید را مشاهده می‌کنید که هوای گرم داخل خانه را با هوای خنک جایگزین می‌کند:

مهم‌ترین اجزای کولر گازی + عکس قطعات کولر گازی

در ادامه، با اجزای اصلی کولر گازی آشنا خواهید شد. همچنین عکس قطعات کولر گازی را نیز مشاهده می‌کنید. تمام فرآیند خنک کردن هوا با کمک قطعات زیر انجام می‌شود:

کمپرسور:

کمپرسور، موتور الکتریکی کولر است که وظیفه فشرده کردن گاز مبرد را برعهده دارد. نتیجه فعالیت کمپرسور، افزایش فشار و دمای مبرد است.

کمپرسور کولر پس از اینکه گاز مبرد را فشرده کرد، این گاز فشرده را به اواپراتور کولر هدایت می‌کند تا هوای خانه خنک شود.

اگر کمپرسور دچار مشکل شود و گاز مبرد به‌درستی به اواپراتور کولر گازی هدایت نشود، سایر اجزای کولر گازی نیز نمی‌توانند به‌درستی کار کنند و این موضوع باعث ایجاد اختلال در کل سیستم خواهد شد.

کندانسور:

کندانسور، یک مبدل حرارتی است که گرمای گاز فشرده شده در کمپرسور را به محیط بیرون منتقل می‌کند. نتیجه فعالیت کندانسور، خنک شدن گاز مبرد و تبدیل گاز به حالت مایع است. در مرحله بعدی، گاز خنک شده وارد شیر انبساط می‌شود تا سیستم کولر گازی فعال بماند.

کندانسور کولر گازی، همان قطعه بزرگی است که هوا را خنک می‌کند. در داخل کندانسور، تعدادی لوله مسی وجود دارد که این لوله‌های مسی، گرمای ماده مبرد را جذب می‌کنند تا به مایع تبدیل شود.

شیر انبساط:

زمانی که گاز خنک شده و وارد شیر انبساط می‌شود، فشار آن پایین می‌آید. سپس مقدار مشخصی از این گاز توسط شیر انبساط، به سمت اواپراتور کولر حرکت می‌کند.

اواپراتور:

اواپراتور کولر گازی نیز یک مبدل حرارتی است که گرمای محیط اتاق را جمع می‌کند و این گرما را به گاز خنک شده منتقل می‌کند. در نتیجه باز هم دمای مبرد بالا می‌رود و به حالت گاز درمی‌آید. نتیجه جذب گرمای محیط، خنک شدن فضا است. این چرخه یعنی جذب گرمای محیط و ورود هوای خنک به اتاق، دائماً تکرار می‌شود تا دمای اتاق به مقدار مطلوب برسد.

باید بدانید که اواپراتور، شامل لوله‌‌های مسی به شکل مارپیچ و تعدادی صفحه آلومینیومی مشبک است. در داخل این لوله‌های مارپیچ، گاز مبرد جریان دارد. بعد از جذب گرما توسط اواپراتور، فضا خنک می‌شود. همچنین هوای سرد کولر از طریق دریچه‌های اواپراتور وارد محیط خانه می‌شود.

اگر اواپراتور کولر به‌درستی کار نکند یا گاز مبرد را از کمپرسور دریافت نکند، دیگر اجزای کولر گازی دچار اختلال می‌شوند و به‌درستی کار نمی‌کنند. در تصویر زیر، اواپراتور کولر گازی را مشاهده خواهید کرد:

فن کولر گازی:

شاید بپرسید که انتقال گرمای اتاق به داخل کولر گازی چطور انجام می‌شود؟ باید بدانید که کولرهای گازی، مجهز به فن قدرتمندی هستند که هوای گرم داخل اتاق را می‌مکد و به سمت اواپراتور هدایت می‌کند. این هوای گرم، از روی اواپراتور عبور می‌کند و وارد چرخه تبرید کولر گازی می‌شود. دومین پروانه یا فن کولر در قسمت جلوی موتور فن قرار دارد و هوای خنک را به سمت محیط داخل خانه می‌فرستد.

گاز مبرد:

گاز مبرد، ماده‌ای است که در سیستم‌های خنک کننده مانند کولر گازی وجود دارد و با تغییر فشار و دما، از حالت گاز به مایع و از حالت مایع به گاز تبدیل می‌شود و به تولید هوای سرد کمک می‌کند. اگر تجربه استفاده از کولر گازی را داشته باشید، به‌خوبی می‌دانید که در صورت تخلیه گاز مبرد کولر، کولر گازی از کار می‌افتد و دیگر هوای خنک تولید نمی‌کند. این موضوع، اهمیت گاز مبرد در کولر گازی را به‌خوبی نشان می‌دهد. در صورت کاهش کارآیی کولر گازی و اختلال در عملکرد آن، بهتر است برای شارژ گاز کولر گازی اقدام کنید تا مشکل کولر برطرف شود.

امروزه در کولرهای گازی جدید و پیشرفته، از گاز مبرد R410A استفاده می‌شود که این گاز، به دلیل کاهش میزان آلودگی‌ها و سازگاری با محیط زیست، از محبوبیت بیشتری برخوردار است.

فیلتر هوا:

یکی از مزایای نصب کولر گازی، تهویه هوا در محیط است. در واقع، کولرهای گازی کیفیت هوا را بهبود می‌دهند و میزان رطوبت و دمای محیط را تغییر می‌دهند. قابلیت تهویه هوا در کولرهای گازی باعث از بین رفتن آلودگی و گردوغبار موجود در هوا می‌شود و هوای خانه را تمیز و دلنشین می‌کند.

باید بدانید که کار تهویه هوا در کولرهای گازی به کمک فیلترهای تصفیه هوا انجام می‌شود که قبل از دریچه‌های ورود هوا قرار گرفته‌اند. روش کار فیلترهای هوا به این صورت است که تمام گردوغبار و آلودگی‌های موجود در هوای سرد کولر را جذب می‌کند و با این کار، هوای خانه را پاک و تمیز می‌کند.

از آنجایی که کار فیلترهای کولر، جذب آلودگی‌های هوای خانه است، پیشنهاد می‌کنیم که هرچند وقت یکبار برای تعویض فیلترهای تصفیه هوا اقدام کنید تا کار تصفیه هوا بهتر انجام شود و بتوانید از هوایی پاک و سالم بهره‌مند شوید. شما می‌توانید کار تعویض فیلترهای کولر را در هنگام سرویس کولر گازی انجام دهید تا کیفیت هوای خنک کولر گازی بهتر شود.

لوله مویی:

لوله مویی کولر گازی، پل ارتباطی بین کمپرسور و اواپراتور کولر است. این قطعه، فشار گاز مبرد را کاهش می‌دهد و آن را به سمت اواپراتور هدایت می‌کند تا فرآیند خنک سازی هوا به‌درستی انجام شود.

در صورتی که لوله مویی کولر گازی سوراخ شود یا مشکلی برای آن پیش بیاید، گاز مبرد به بیرون نشت می‌کند و این موضوع باعث اختلال در عملکرد کولر گازی می‌شود.

در وبلاگ هوم سرویز با علائم گرفتگی لوله مویی کولر گازی و روش تعویض این قطعه آشنا شوید.

لوله تخلیه:

اگر به زیر کندانسور کولر گازی نگاهی بیندازید، لوله‌ای را مشاهده خواهید کرد که لوله تخلیه آب نام دارد و آب از این لوله به بیرون می‌ریزد.

در هنگام روشن بودن کولر، تبدیل مایع به گاز و تبدیل گاز به مایع دائماً انجام می‌شود و همین موضوع باعث جمع شدن آب در داخل سینی تعبیه شده در زیر کندانسور می‌شود. آب جمع شده در سینی کولر، از طریق لوله تخلیه به بیرون منتقل می‌شود تا از بروز مشکلاتی مانند زنگ‌زدگی بدنه کولر جلوگیری کند. به همین دلیل است که وجود لوله تخلیه کولر اهمیت زیادی دارد و به سالم ماندن اجزای کولر کمک می‌کند.

باید بدانید که گرفتگی لوله تخلیه، یکی از دلایل روشن نشدن کولر گازی است که منجر به تجمع آب و رطوبت در داخل کولر می‌شود.

بررسی قطعات و اجزای مکانیکی و الکتریکی کولر گازی

در هنگام بررسی اجزای کولر گازی، باید به این نکته اشاره کنیم که تمام وسایل سرمایشی مانند کولر گازی، یخچال و فریزر از دو قسمت الکتریکی و مکانیکی تشکیل می‌شوند.

قطعاتی مانند کمپرسور، کندانسور، فیلتر ورودی هوا، پروانه اواپراتور، لوله مویی (کاپیلاری)، سینی زیر کولر و فیلتر خروجی هوا از جمله قطعات مکانیکی کولرهای گازی هستند.

در کنار قطعات مکانیکی، اجزای الکترونیکی کولر گازی نیز اهمیت زیادی دارد. فرمان روشن و خاموش شدن کولر، تنظیم دما و تغییر حالت کولر با کمک قطعات الکترونیکی انجام می‌شود. قطعاتی مانند کلید اصلی کولر، کلید کنترل از راه دور، رله راه‌انداز ترموستات کولر، خازن، کلید فن، رله اضافه بار (overload)، سیم‌های رابط از جمله اجزای الکترونیکی کولر هستند.

در ادامه با اجزای الکترونیکی کولر گازی آشنا خواهید شد. باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که در این نوشته، از معرفی عملکرد قسمت‌هایی مانند قاب کولر و مهره‌ها و… صرف نظر می‌کنیم؛ زیرا این اجزا کاملاً شناخته شده هستند و وظایفشان نیز مشخص است.

اجزای الکترونیکی کولر گازی

وجود قطعات الکترونیکی در داخل کولر گازی، به ما اجازه می‌دهد تا دستورات لازم را به قطعات مکانیکی بدهیم و این قطعات را کنترل کنیم. دستوراتی مانند روشن و خاموش کردن کولر گازی، تنظیم دما و… با کمک قطعات الکترونیکی کولر گازی انجام می‌شود.

قطعات زیر، از جمله مهم‌ترین اجزای الکترونیکی کولر گازی هستند:

برد الکترونیکی:

برد الکترونیکی، مانند مغز هوشمند این سیستم عمل می‌کند. تمام دستورات مربوط به کنترل بخش‌های مختلف کولر گازی و اسپیلت توسط برد الکترونیکی انجام می‌شود.

برد کولر، بسیار دقیق و پیشرفته است و بعد از پردازش دستور روشن و خاموش شدن کولر، فرمان شروع فعالیت را به کمپرسور و فن کولر ارسال می‌کند. همچنین تنظیم سرعت فن دستگاه و اتومات کردن کمپرسور با دستور برد الکترونیکی انجام می‌شود. باید بدانید که برد الکترونیکی در پنل داخلی کولر گازی قرار دارد و بسیار حساس است. در صورت خرابی برد الکتریکی، بهتر است از تعمیرکار کولر گازی بخواهید که تعمیرات تخصصی برد کولر را انجام دهد.

رله اضافه بار:

رله، قطعه‌ای الکترومکانیکی است که در مدارهای الکتریکی، مانند کلید ساده عمل می‌کند. زمانی که رله شروع به کار می‌کند، برق لازم را در داخل سیم پیچ برقرار می‌کند تا میدان مغناطیسی لازم برای کنتاکت‌ها ایجاد شود. کنتاکت‌ها، ترمینال‌هایی هستند که جریان الکتریکی لازم برای وسایل الکتریکی را برقرار می‌کنند.

در کولر گازی، از رله اضافه بار (overload) استفاده می‌شود که این قطعه، کار مدیریت برق کولر گازی را انجام می‌دهد و از کمپرسور در مقابل نوسانات جریان برق و زیاد شدن جریان الکتریکی محافظت می‌کند.

موتور فن:

موتور فن، یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین قطعات داخلی کولر گازی است که تاثیر مستقیمی روی کیفیت کولر گازی و چرخه تبرید کولر می‌گذارد. وظیفه اصلی موتور فن کولر، ایجاد نیروی محرکه لازم برای چرخش دمنده (بلوور) است تا هوا به داخل کولر گازی مکیده شود و هوای داخل خانه خنک شود.

موتور فن کولر گازی با ظرفیت‌های مختلف تولید می‌شوند. سه مدل موتور فن AC، DC و PG از جمله بهترین موتورها برای فن کولر گازی هستند.

در کولر گازی جنرال و اجنرال، موتور فن قدرتمندی وجود دارد و به همین دلیل است که کیفیت و قدرت خنک‌کنندگی این کولرها بسیار خوب است. شما می‌توانید راهنمای خرید کولر گازی را در وبلاگ هوم سرویز مطالعه کنید تا با بهترین برندهای کولر گازی در بازار آشنا شوید.

فیوز حرارتی:

فیوز حرارتی کولر گازی، قطعه‌ای مهم در کولر و اسپیلت است که از کمپرسور و سایر قطعات سیستم محافظت می‌کند. در صورتی که دمای گاز داخل کولر بالا برود، احتمال سوختن کولر و منفجر شدن آن وجود دارد. فیوز حرارتی، ساختاری ساده دارد و شامل تکه‌ای سیم نیکروم و محفظه‌ای شیشه‌ای می‌شود. زمانی که دمای گاز کولر بالا می‌رود، سیم نیکروم در اثر گرما منبسط می‌شود و این انبساط، موجب شکسته شدن لوله شیشه‌ای می‌شود. بعد از شکستن لوله شیشه‌ای، اتصالات داخل کولر گازی قطع می‌شود و احتمال آتش گرفتن کولر به حداقل می‌رسد.

خازن:

خازن الکتریکی، وسیله‌ای است که از دو صفحه موازی فلزی ساخته می‌شود. این دو صفحه، توسط هوا یا عایق دی الکتریک از هم جدا شده‌اند. وظیفه خازن، نگهداری بار الکتریکی و انرژی الکتریکی است.

در بسیاری از کولرهای گازی، دو خازن اصلی وجود دارد که ظرفیت‌های مختلفی دارند. یکی از خازن‌های کولر گازی برای راه‌اندازی کمپرسور فعالیت می‌کند و خازن دیگر، موتور فن (پروانه) را روشن می‌کند تا این قطعات، با قدرت و سرعت مناسب شروع به کار کنند. با کمک خازن، کارکرد فن و کمپرسور کولر بهینه‌تر انجام می‌شود. اگر این قطعه دچار مشکل شود، سایر اجزای کولر نیز به‌درستی کار نمی‌کنند.

سنسور دمایی:

ترموستات یا سنسور دمایی کولر گازی، در داخل پنل کولر قرار دارد و دمای اتاق را اندازه‌گیری می‌کند. این سنسور، به کولر گازی کمک می‌کند تا دمای هوای اتاق را مطابق با اندازه دلخواه شما تنظیم کند.

سنسور تنظیم‌کننده دما، در نزدیکی اواپراتور قرار دارد. زمانی که هوای محیط مکیده می‌شود و به سنسورها می‌رسد، درجه هوا توسط سنسور دمایی اندازه‌گیری می‌شود. در صورت رسیدن دمای محیط به درجه دلخواه، دیگر شاهد سردتر شدن محیط خانه نخواهید بود؛ زیرا کولر گازی برای چند لحظه به حالت اتومات درمی‌آید. اما اگر هوای خانه همچنان گرم باشد و ترموستات دمایی این موضوع را تشخیص دهد، کولر گازی به کارش ادامه می‌دهد تا هوای خانه خنک‌تر شود.

جمع‌بندی مطالب

در این مطلب، درباره اجزای کولر گازی با شما صحبت کردیم و عکس قطعات کولر گازی را به شما نشان دادیم. حالا شما با عملکرد هرکدام از قطعات پنل کولر گازی آشنایی دارید و به‌خوبی می‌دانید که روش کار کولر گازی به چه صورتی است. از اینکه تا انتهای این نوشته با ما همراه بودید از شما متشکریم و امیدواریم این مطالب برای شما کاربردی و مفید باشد.

اگر از کولر گازی یا اسپیلت در منزل خود استفاده می‌کنید و به دنبال افراد متخصص و حرفه‌ای برای سرویس و تعمیر کولر گازی هستید، به هوم سرویز اعتماد کنید و کار تعمیر کولر گازی خود را به تعمیرکاران متخصص هوم سرویز بسپارید.

تیم هوم سرویز، تجربه سرویس و تعمیر انواع برندهای کولر گازی را دارند و به‌سرعت می‌توانند مشکل اصلی کولر شما را پیدا کنند و کار تعمیر کولر گازی را انجام دهند.

برای ثبت درخواست تعمیر یا سرویس کولر گازی، کافی است به سایت و اپلیکیشن هوم سرویز مراجعه کنید و درخواست خود را ثبت کنید تا همیاران هوم سرویز با شما تماس بگیرند و هماهنگی‌های لازم را انجام دهند.