DNS چیست و چگونه کار می‌کند؟

احتملاً شما هم بارها در هنگام استفاده از اینترنت، اسم DNS را شنیده‌اید و در بسیاری از مواقع (مثلا هنگام بازی با کنسول‌های ایکس‌باکس) از شما خواسته شده تا آن را تعریف یا تغییر دهید. DNS مخفف عبارت Domain Name System است که به‌فارسی، سامانه نام دامنه معنا می‌شود. بسیاری از ما بارها در طول روز و بدون آنکه خودمان اطلاع داشته باشیم، از DNS استفاده می‌کنیم و آن را در هنگام انجام کار‌های مختلف به‌کار می‌گیریم. اما به‌راستی DNS چیست، چگونه کار می‌کند و چه کاربردی دارد؟ اگر به‌دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستید، با هوم سرویز همراه باشید.

DNS چیست؟

DNS در واقع یک نوع استاندارد در حوزه تکنولوژی است که از آن برای مدیریت نام وبسایت‌های گوناگون و دامنه‌های موجود در اینترنت استفاده می‌شود. DNS را به دفترچه تلفن حوزه اینترنت تشبیه می‌کنند و از این عبارت برای بیان و توضیح بهتر آن به افراد، استفاده می‌کنند. دلیل به‌کار بردن این تشبیه نیز، شباهت بسیار زیاد کاربرد DNS به دفترچه تلفن است.

درست همانطور که شما ممکن است شماره تلفن افراد و دوستان خود را فراموش کنید و برای جلوگیری از این فراموشی آن را در دفترچه تلفن یادداشت ‌کنید؛ DNS نیز کار مشابه‌ای برای شما انجام می‌دهد و IPهای متفاوت و گوناگون را ذخیره می‌کند و بنابراین دیگر نیازی به حفظ کردن IPهای مختلف نیست. درنتیجه همانطور که شما با جستجو در دفتر تلفن می‌توانید نام افراد را جستجو به اطلاعات آن‌ها دسترسی یابید؛ به‌لطف DNS می‌توانید نام وبسایت موردنظر خود را جستجو کنید و به آن دسترسی پیدا کنید.

در دنیای اینترنت و وب، زمانی که می‌خواهید وبسایت موردنظر خود را پیدا کنید، مرورگر‌ها و موتور‌های جستجو با استفاده از DNS ثبت شده بر روی دامنه، اقدام به پیدا کردن وبسایت موردنظر شما می‌کنند و به‌همین صورت، وبسایت خواسته شده را برای شما نمایش می‌دهند. برای بیان و فهم بهتر این موضوع بهتر است مثالی برای شما بزنیم.

فرض کنید شما قصد باز کردن سایت هوم سرویز با آدرس www.homeservize.com را دارید؛ درنتیجه نام دامین موردنظر خود را در مرورگر کروم (یا هر مرورگر دیگه‌ای) تایپ می‌کنید و کلید Enter را می‌زنید. پس از آن، مرورگر شما به کمک DNS تعیین شده بر روی آن دامنه، مسیر خود را به سروری که وبسایت هوم سرویز در آن قرار گرفته است، می‌پیماید و درنهایت وبسایت موردنظر را به شما نشان می‌دهد.

به‌بیان دیگر DNS نوعی فهرست توزیع شده است که نام دامنه قابل فهم برای انسان به نام و اعدادی قابل فهم برای کامپیوتر‌ها یا به همان IP آدرس‌ها تبدیل می‌کند. البته توجه داشته باشید که عکس این موضوع و قضیه نیز صادق است. یعنی DNS یا همان سامانه نام دامنه، سیستمی و دستگاهی است که نام دامنه وب را سازماندهی کرده و آن را برای تمامی افرادی که می‌خواهند به آن شبکه متصل شوند، آسان‌تر و قابل فهم‌تر می‌کند.

پیدایش DNS

در زمانی که شبکه جهانی اینترنت به‌تازگی راه‌اندازی شده بود و از آنجایی که تعداد سایت‌ها و درنتیجه IPهای آن‌ها کم بود، همه‌ی آن‌ها به‌راحتی شناسایی می‌شدند. کم‌کم و پس از همه گیرشدن اینترنت و در ادامه زیادشدن تعداد وبسایت‌ها، روش‌های مختلف و گوناگونی برای چگونگی کنترل این وضعیت و ذخیره نام و  IPوبسایت‌های مختلف ارائه و مطرح شد. الیزابت فینلر اولین فردی بود که به‌لطف ایجاد فایلی به‌نام host.txt که حاوی نام سایت‌های مختلف و آی‌پی‌های گوناگون بود، توانست راه‌حلی برای موضوع پیدا کند و گامی اساسی برای شکل‌گیری DNS بردارد. پس از آن، پل مک‌پتریس، سیستمی به‌منظور ذخیره‌کردن نام وبسایت‌ها و آی‌پی‌های مختلف ارائه کرد که اساس کار DNS امروزی بر اساس آن بنا شده است.

تاثیر DNS بر سرعت اینترنت

با اینکه DNS ارتباط مستقیمی با سرعت اینترنت ندارد اما از آنجا که کامپیوتر‌ها تمامی پاسخ‌های DNS را در حافظه کش ذخیره می‌کنند تا از این طریق دامنه‌های خاص و از پیش بازدید شده را با سرعت بیشتر و بالاتری اجرا کنند؛ پس شاید بتواند تا حدی در سرعت اینرتنت شما تاثیر داشته باشد.

مزایای DNS

اصلی‌ترین و مهم‌ترین مزیت DNS، آسان کردن استفاده از اینترنت است. چراکه بدون DNS مجبور بودیم برای استفاده و دسترسی به هر سایتی، آی‌پی آن سایت را حفظ یا یاداداشت کنیم و همین مورد استفاده از اینرتنت را به‌کار بسیار دشوار و طاقت‌فرسایی تبدیل می‌کرد. حال و به‌لطف DNS دیگری نیازی به حفظ کردن این اعداد و آی‌پی‌های مختلف نیست و می‌توانیم به‌راحتی به هر وبسایتی که خواستیم، دسترسی پیدا کنیم.

یکی دیگر از مزیت‌ها و نکات مثبت دررابطه با DNS، ثبات آن است. بسیار محتمل است که در طول زمان آی‌پی‌های سایت‌های مختلف به دلایل گوناگون، تفییر کند. اگر DNS در کار نبود شما مجبور بودید که علاوه‌بر حفظ‌کردن آی‌پی‌های قدیمی، آی‌پی‌های جدید را نیز یاد بگیرید تا بلکه بتوانید وبسایت موردعلاقه خود را باز کنید و به آن دسترسی پیدا کنید. اما سیستم DNS وظیفه دارد تا آدرس‌های IP مختلف را در حداقل زمان و بسیار سریع و ثابت به‌روزرسانی کند و استفاده ما از اینترنت و سایت‌های مختلف را تسهیل کند.

دی‌ان‌اس‌ همچنین می‌توانید امنیت زیرساخت را افزایش دهد و به‌روزرسانی‌های ایمن را فراهم کند. این سیستم بسیار قابل اطمینان است و پیام‌ها رو بدون خرابی به کاربران منتقل می‌کنید. همچنین این سیستم این امکان ره به شما می‌دهد که تا عملکرد فنی دیتابیس را مشاهده و مشخص کنید.

اگر می‌خواهید برای بازی کردن و تجربه بهتر آنلاین آن‌ها، DNS خود را تغییر دهید باید گفت که هیچ دلیل محکمی وجود ندارد که تغییر سرور‌های DNS موجب شود که تاخیر (Latency) و پینگ (Ping) را هنگام بازی کردن کاهش دهد و یا تاثیری روی آن داشته باش. این درحالیست که تغییر سرور‌های DNS قطعا می‌تواند باعث بهبود و افزایش سرعت دانلود یا آپلود شود. از دیگر مزایای DNS می‌تواند به استفاده از آن‌ها به‌عنوان وسیله‌ای برای عبور از تحریم‌ها و محدودیت‌ها یاد کرد. چراکه بسیار از شرکت و سرور‌ها، همچون سرور‌های ایکس‌باکس، کاربران ایرانی را تحریم کرده‌اند و دسترسی به شبکه‌ی آن‌ها از طریق استفاده از DNS ممکن است.

معایب DNS

دی‌ان‌اس در کنار تمام مزایای و فایده‌هایی که دارد بدون عیب هم نیست و ایراداتی نیز دارد. شاید بتوان بزرگترین عیب آن را DNS Attack به‌شمار آورد. در این حالت، فرد متجاوز، آدرس واقعی را با آدرس جعلی جایگزین می‌کند و کاربران را به‌منظور خرابکاری و کلاهبرداری به طرف سایت‌های مخرب هدایت می‌کنند. در اغلب اوقات فرد مهاجم این کارو به‌منظور دسترسی به اطلاعات بانکی کاربران و سرقت پول آن‌ها انجام می‌دهد.

همچنین اگر یک بدافزار تنظیمات دی‌ان‌اس شما را به یک نحوی تغییر داده باشد، می‌تواند با وارد کردن یک URL شما را به یک سایت جعلی که بسیار شبیه سایت بانک شما می‌باشد هدایت کند و سپس با ذخیره و ضبط اطلاعات شما، از حساب شما سرقت کند.

همچنین بدافزار‌ها ممکن برخی از سرور‌های دی‌ان‌اس شما را سرقت کنند تا شما را از وبسایت‌های معروف و موردعلاقه خود به وب‌سایت‌های جعلی و پر از تبلیغات هدایت کند.

برای پیشگیری از بروز همچین مشکلاتی بهتر است که در گام نخست، یک آنتی‌ویروس معتبر و خوب را روی سیستم خود نصب کنید. همچنین از ورود به سایت‌های ناامن و کلیلک بر روی لینک‌های مختلف پرهیز کنید. حتماً نیز به‌یاد داشته باشید که به‌هیچ وجه اطلاعات شخصی خود را وارد سایت‌های نامعتبر نکنید.

چگونگی تغییر DNS

اگر می‌خواهید DNS خود را تغییر دهید تنها کافیست که وارد بخش تنظیمات (Settings) شوید و سپس وارد بخش Network & Internet شده و اتصال شبکه‌ی موردنظر خود را انتخاب کنید. پس از آن گزینه IP Settings را پیدا کرده و روی گزینه ویرایش یا Edit کلیک کنید. حال و با انتخاب گزینه Manual شما می‌توانید DNS ویرایش کنید و تغییر دهید.

شما همچنین می‌توانید از اپلیکیشن‌ها و برنامه‌هایی نظیر DNS Jumper استفاده کنید تا در سریع‌ترین و راحت‌ترین حالت ممکن DNS شما عوض شود و تغییر کند. همچنین اگر می‌خواهید تا سرعت اینترنت و دانلود خود را بهبود ببخشید و آن را افزایش دهید؛ می‌توانید از DNSهای رایگانی همچون Google DNS Server، CloudFire و یا  Open DNS استفاده کنید و از آن‌ها بهره ببرید.

DNS سرور چیست؟

عمل تغییر و تبدیل نام به IP و یا بالعکس، در یک سخت‌افزار کامپیوتری انجام می‌شود که به آن، DNS Server می‌گویند. DNS سرور یکی از عناصر مهم و بسیار تاثیرگذار بر عملکرد دی‌ان‌اس‌ها است. به‌بیان دیگر، DNS Server به هر گونه کامپیوتری گفته می‌شود که در سامانه دی‌ان‌اس ثبت و شناخته شده بود. DNS Server یک دیتابیس بزرگ و عظیم برای نام و آدرس IPهای مختلف است و در اکثر اوقات نیز این دی‌ان‌اس سرور به‌شکل یک تحلیل‌گر یا Resolver عمل می‌کند و نقش ترجمه‌ی نام‌ها به آدرس IPهای مختلف را دارد.

برای مثال زمانی که شما می‌خواهید یک وبسایت را باز کنید و یا حتی موارد دیگر، با این کار درخواست اتصال را به سرور هاست یا کامپیوتری می‌دهید و این درخواست ابتدا به این سرور ارسال می‌شود. سپس سرور، درخواست شما را پاسخ داده و سیستم شما می‌تواند متصل شود و تبادل دیتا کند. در بستر اینترنت، DNS Server به سیستمی گفته می‌شود که نام دامنه را به آدرس IP تبدیل می‌کند.

درنتیجه DNS Server به سروری گفته می‌شود که برای مثال آدرس آی‌پی سایت هوم سرویز را در اختیار شما قرار می‌دهد. از جمله معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به DNS 8.8.8.8 اشاره کرد که متعلق به شرکت گوگل است. دی‌ان‌اس سرور در ابعاد کوچک‌تر مثل شبکه یک شرکت برای تبدیل Hostname کامپیوتر‌ها به آدرس‌های IP مختلف و یا لاگین، تحت دامین سیستم شما نیز به‌کار می‌رود و استفاده می‌شود.

دی‌ان‌اس سرور یکی از مهم‌ترین اعضای یک سیستم و سرویس دامین درون مجموعه است و اگر با مشکلی روبه‌رو شود، تمام و یا اکثر بخش‌های این سیستم با مشکل مواجه می‌شوند و عملکرد آن‌ها مختل می‌شود.

DNS Server چگونه کار می‌کند؟

DNS سرور‌ها از طریق پروتکل‌های با یکدیگر در ارتباط هستند. همانطور که تا الان متوجه شدید، دی‌ان‌اس سرور، یک سیستم جامع از اطلاعات و دیتابیس است و تنها 13 سرور اصلی وجود دارد که دیتابیس و اطلاعاتی در این حد کامل از نام‌ها، آدرس‌ها و آی‌پی‌های مختلف دارند. این بدان معناست که همگی DNS Server‌هایی که در رتبه‌های پایین‌تر نسبت به این 13 سرور اصلی قرار دارند، دارای تعداد و حجم مشخصی از نام و آدرس از دیتابیس کل می‌باشند. اکثر این دی‌ان‌اس سرور‌هایی که در رتبه‌های پایین‌تر قرار دارند، مالکیتشان با ISPها و شرکت‌های بزرگ است.

برای مثال، شرکت گوگل دارای DNS Server‌های مختلفی در سراسر دنیاست که به‌کمک آن‌ها آدرس‌ها و دامنه‌های خود را مدیریت می‌کند. همچنین ISP خود شما نیز که ارائه دهنده‌ی سرویس اینترنت شماست، دارای دی‌ان‌اس سرور‌های گوناگونی به‌عنوان بخشی از سیستم راه‌اندازی اینترنت شما می‌باشد.

اما DNS Server چگونه کار می‌کنند؟ نحوه کارکرد سرور‌های دی‌ان‌اس بر اساس معماری شبکه Client Server می‌باشد و آن‌ها از این طریق کار می‌کنند. مرورگری که شما از آن برای رفتن به سایت‌های موردنظر خود استفاده می‌کنید؛ به‌عنوان یک DNS Client شناخته می‌شود.

وقتی که شما می‌خواهید وبسایت موردنظر خود را جستجو و از آن بازدید کنید، این وظیفه و مسئولیت DNS Client است که درخواست شما را برای ISP شما یا همان شرکت ارائه دهنده‌ی خدمات اینترنت شما ارسال کند. اگر زمانی یک DNS Server از سمت یک Client Server (برای مثال مرورگر شما) درخواستی دریافت کند اما اطلاعات موردنظر آن Client Server در دیتابیسش موجود نباشد، خود آن دی‌ان‌اس سرور به‌طور موقت، نقش و مسئولیتش عوض می‌شود و از طرف DNS Client اول که همان مرورگر است، مامور می‌شود تا همان درخواست را به DNS Server رتبه بالاتر خود برساند. این عمل اینقدر ادامه پیدا می‌کند تا بالاخره در دیتابیس یک دی‌ان‌اس سرور سطح بالا، اطلاعات موردنظر یافت شود تا در اختیار Client Server قرار بگیرد.

سرانجام در این لحظه، دی‌ان‌اس سرور با رتبه بالاتر، که اطلاعات موردنظر و آدرس IP مربوطه در دیتابیسش موجود است، آن را به DNS Server سطح پایین‌تر خود ارسال می‌کند و این قضیه تا زمان رسیدن اطلاعات موردنظر به DNS Client اول ادامه پیدا می‌کند.

چرا ما از DNS Server‌ها استفاده می‌کنیم؟

این سوال رو می‌توان به یک شکل دیگر نیز بیان کرد و از این طریق به هر دو سوال پاسخ داد. سوال دیگر این است؛ حفظ کدامیک از این دو برای ما انسان‌ها راحت‌تر و ساده‌تر است؟ آدرس آی‌پی همچون (176.9112.43) یا نام Homeservize.com؟ فلذا همه‌مان موفقیم که یادگیری و حفظ حروف از چند عدد مختلف به‌مراتب آسان‌تر است. پس برای مثال وقتی ما می‌خواهیم به سایت هوم سرویز مراجعه کنیم و از آن بازدید، تنها کافیست آدرس سایت را وارد مرورگر کنیم و تنها چیزی که لازم است به‌خاطر بسپاریم، نام Homeservize است. این قضیه برای هر وبسایت دیگری صادق است.

البته گفتنی است که عکس این قضیه نیز صادق است؛ یعنی درست است که ما انسان‌ها حروف را بهتر می‌فهمیم و آن را راحت‌تر به‌خاطر می‌سپاریم اما برای ماشین‌های محاسبتی و کامپیوتر‌ها، یادگیری و فهم اعداد بسیار ساده‌تر و آسان‌تر از حروف است. درنتیجه ما برای دسترسی به وبسایت‌های مختلف از دی‌ان‌اس استفاده می‌کنیم؛ چون هم به‌خاطر سپردن حروف برای ما انسان‌‌ها بسیار راحت‌تر است و هم کامپیوتر‌ها اعداد رو بهتر درک می‌کنند و برای دسترسی به وبسایت‌های مختلف به این IP‌ها نیاز دارند. سرور دی‌ان‌اس نیز در این میان به‌شکل یک نوع مترجم بین دامنه و آدرس IP عمل می‌کند.

کلام آخر

ما در این مقاله تلاش کردیم هر آن چیزی که نیاز است تا درباره‌ی دی‌ان‌اس، کاربرد و مزایا و معایب آن را بدانید با شما به اشتراک بگذاریم و به‌برخی از سوالات شما نیز پاسخ دهیم. امید است که این مقاله توانسته باشد برای شما مفید واقع شود. چناچه هرگونه سوال یا درخواست در رابطه با تعمیر کامپیوتر یا نصب و نگه‌داری شبکه داشتید؛ همیاران هوم سرویز آماده خدمت‌رسانی به شما هستند.