زلزله یکی از بلایای طبیعی است که ممکن است در هر شهر، استان یا کشوری ایجاد شود و نمی‌توان جلوی آن را گرفت. اما تنها کاری که ما می‌توانیم انجام دهیم، این است که خودمان را برای رویارویی با زلزله آماده کنیم و کارهایی انجام دهیم که در صورت وقوع زلزله، غافلگیر نشویم و خسارت‌های ناشی از زلزله را به حداقل برسانیم. ساختمان ضد زلزله یکی از این کارهایی است که می‌توانیم انجام دهیم تا بتوانیم در برابر زلزله، ساختمان‌های مقاوم‌تری داشته باشیم و بتوانیم خطرات و خسارات زلزله را کاهش دهیم. در سال‌های اخیر به‌خاطر پیشرفت تکنولوژی و مصالح ساختمانی و علم سازه، مهندسان توانسته‌اند با روش‌های مختلفی ساختمان را در برابر زلزله مستحکم‌تر کنند و ساختمان‌هایی را بسازند که با وقوع زلزله، هیچ مشکلی برایشان ایجاد نمی‌شود و می‌توانند امواج قدرتمند زلزله را دفع کنند. در این مقاله می‌خواهیم به شما بگوییم که ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟ و چطور می‌توانید ساختمان خودتان را ضد زلزله کنید تا با خیال راحت در آن زندگی کنید و هیچ‌گونه خطری شما را تهدید نکند.
اگر به دنبال این هستید که ساختمان خودتان را ضد زلزله کنید و یا خودتان مهندس و استادکار بنایی هستید و می‌خواهید در مورد این موضوع اطلاعات بیشتری کسب کنید، حتماً تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
زلزله چگونه باعث خراب‌شدن یک ساختمان می‌شود؟
قبل از اینکه به سراغ این برویم که ببینیم ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود؟ باید بدانید که زلزله چگونه کار می‌کند باعث می‌شود یک ساختمان خراب شود تا درک بهتری از راه‌حل این مشکل داشته باشید. ساخت ساختمان ضد زلزله یا بهتر بگوییم مقاوم در برابر زلزله با توجه به تغییرات محیطی و اقلیمی و گرم شدن زمین در کشورهای توسعه یافته گسترش یافته است. متاسفانه علیرغم اینکه کشور ایران در معرض گسل های مختلف و دارای پتانسیل بالا برای وقوع زلزله می باشد اهمیت چندانی به این موضوع داده نمی شود. چرا که قیمت تمام شده هر متر مربع ساختمان در ایران به شکل نرمال بالا بوده و سازنده ها و پیمانکاران ساختمانی ترجیح می دهند ساختمان با قیمت تمام شده پایینتری را ساخته و ساخت ساختمان ضد زلزله علاقه مندان کمتری را دارد.
ساختمان‌ها در طراحی مهندسی، به این صورت طراحی می‌شوند که بتوانند فشار بار را به‌صورت عمودی تحمل کنند و وزن خودشان را تحمل کرده و خراب نشوند. حالا مشکلی که در زلزله وجود دارد، این است که در زمان لرزیدن ساختمان، امواج قدرتمند زلزله به‌صورت افقی به ساختمان فشار وارد می‌کنند.
این موضوع باعث می‌شود که ساختمان اصطلاحاً تاب بخورد و در نهایت نتواند به‌خوبی در برابر این فشار بالا مقاومت کند و خراب می‌شود یا قسمت‌هایی از آن خسارات زیادی می‌بینند.
حالا راه‌حل این موضوع این است که ساختمان به‌گونه‌ای مهندسی و طراحی شود که در کنار اینکه می‌تواند فشار عمودی را تحمل کند، بتواند فشار افقی را نیز تحمل کند و فشارهای وارده بر اثر زلزله را دفع کند.
ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟
در بخش قبلی گفتیم که زلزله چگونه باعث خراب‌شدن یک ساختمان می‌شود و بررسی کردیم که مهندسان برای این موضوع چه راه حلی را پیدا کرده‌اند. در این بخش نیز، می‌خواهیم بگوییم که یک ساختمان ضد زلزله باید چه ویژگی‌هایی را داشته باشد تا بتواند در برابر زلزله مقاومت مناسبی را از خود نشان دهد.
1- فونداسیون منعطف:
وقتی فونداسیون ساختمان داخل زمین قرار داشته باشد، فشار ناشی از زلزله به‌راحتی به ساختمان منتقل شده و می‌تواند آن را تخریب کند و خسارات زیادی را به ساختمان وارد خواهد کرد.
حالا اولین راه حلی که برای این موضوع وجود دارد و یکی از ویژگی‌های ساختمان ضد زلزله است، این است که فونداسیون ساختمان به‌صورت منعطف طراحی شود. یعنی در این حالت فونداسیون ساختمان داخل زمین وجود ندارد، بلکه در زیرزمین ستون‌های محکمی از جنس فولاد قرار می‌گیرند و ساختمان با استفاده از ستون‌های فولادی یا لاستیک به این ستون‌ها متصل می‌شود.
در این حالت، وقتی فشار زلزله به ساختمان برخورد کند، پدهای مخصوصی که برای این موضوع تعبیه شده‌اند فشار را دفع کرده و به زمین منتقل می‌کنند و این فشار به ساختمان انتقال نمی‌یابد.
همین موضوع کمک می‌کند که ساختمان در برابر زلزله واکنش مناسبی داشته باشد و بتواند در برابر فشارهای شدیدی که از زلزله ایجاد می‌شود، مقاومت کند.
2- استفاده از میراگر:
میراگر دستگاهی است که روی ساختمان‌ها متصل می‌شود و در کنار ستون‌های اصلی ساختمان که باربر هستند و وزن ساختمان را تحمل می‌کنند، وظیفه دارد فشارهای وارده به ستون‌ها و ساختمان را دفع کند.
به این صورت که میراگر مانند یک فنر عمل کرده و تاب موجود در ساختمان را از بین میبرد و به این صورت کمک می‌کند که ساختمان بتواند در برابر زلزله، مقاومت بیشتری را از خود نشان دهد.
میراگر می‌تواند به کمک دستگاه‌های تکمیل‌کننده‌ای، میزان شوک یا فشار وارده به ساختمان را کاهش داده و کمک کند که فشار آرام‌تر به ساختمان منتقل شود. این کار با دو صورت می‌تواند انجام شود:
– دستگاه کنترل ارتعاش:
در این روش یک دستگاه در ساختمان متصل می‌شود که می‌تواند فشار وارده به میراگر را به حرارت تبدیل کرده و از قدرت ارتعاش ناشی از زلزله کم کند. این دستگاه در بین ستون و تیر قرار می‌گیرد و می‌تواند به این صورت فشار وارد شده را کاهش دهد.
– پاندول:
احتمالاً آونگ ساعت‌های بزرگ را دیده‌اید که می‌تواند به اطراف حرکت کند و صدای خاصی نیز تولید می‌کند. استفاده از این ایده برای ضد زلزله کردن ساختمان نیز کاربرد دارد و کمک می‌کند که ساختمان فشارهای ناشی از زلزله را دفع کند.
نحوه کار این روش به این شکل است که در برج‌های بزرگ که ارتفاع زیادی نیز دارند، یک پاندول بزرگ نصب می‌شود که در بین ساختمان قرار می‌گیرد و زمانی که زلزله به ساختمان فشار وارد کرده و آن را تاب می‌دهد، پاندول به سمت مخالف حرکت می‌کند و این موضوع کمک می‌کند که فشار وارد شده به ساختمان کمتر شده و میزان لرزش ساختمان تا حد قابل‌توجهی کاهش پیدا کند.
3- استفاده از لرزه‌گیر:
در ادامه مقاله ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود؟ می‌خواهیم در مورداستفاده از لرزه‌گیر در ساختمان صحبت کنیم. در روش‌های قبلی که معرفی کردیم، گفتیم که می‌توانید با استفاده از روش‌های مختلفی، فشار وارد شده به سازه را کمتر کنید و سازه را در برابر زلزله، مقاوم کنید.
اما در این روش نحوه کار کمی متفاوت است و به این صورت انجام می‌شود که با استفاده از لرزه‌گیر، فشار وارده زلزله دفع می‌شود و به ساختمان منتقل نمی‌شود تا بتوانیم امنیت بیشتری را فراهم کنیم.
این روش نیز کارایی جالبی دارد و می‌تواند کمک کند که ساختمانی مستحکم و ضد زلزله داشته باشیم. نحوه استفاده از این روش نیز به این صورت است که در اطراف فونداسیون ساختمان، لرزه‌گیرهایی تعبیه می‌شوند که می‌توانند فشار افقی وارده از زلزله را دریافت کرده و آنها را به زمین منتقل کنند و به این صورت، از ساختمان در برابر زلزله محافظت کنند.
4- ساختار مناسب ساختمان:
آخرین موضوعی که در ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود باید به آن بپردازیم، این است که ساختار ساختمانی که دارید، باید مناسب برای مقاومت در برابر زلزله ساخته شود.
ساختار مناسب به این صورت است که باید دیوارهای برشی و دیوارهای باربر جانبی برای ساختمان تعبیه شوند تا بتوانند وزن ساختمان را تحمل کرده و در برابر زلزله مقاومت کنند. مهاربندها نیز می‌توانند ساختمان را مهار کنند و از تاب‌خوردن بیش از حد آن جلوگیری کنند.
همچنین استفاده از مصالح سبک‌تری تواند باعث شود وزن کلی ساختمان کاهش پیدا کرده و قدرت مانور بیشتری داشته باشد. این موارد نیز موضوعاتی هستند که باید رعایت شوند تا بتوانید در نهایت یک ساختمان ضد زلزله داشته باشید.
ساخت ساختمان ضد زلزله را جدی بگیریم
در این مقاله در مورد این صحبت کردیم که ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود؟ و گفتیم که چنین ساختمانی، چه ویژگی‌هایی دارد که باعث می‌شود ضد زلزله باشد.
امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد که بتوانید با ویژگی‌های ساختمان ضد زلزله آشنا شوید و بدانید که یک ساختمان ضد زلزله چگونه طراحی و ساخته می‌شود؟ تا در آینده از موارد گفته شده استفاده کنید.
از اینکه تا انتهای این نوشته با ما همراه بودید از شما متشکریم.
هوم سرویز با ارائه بیش از 400 نوع خدمات متنوع آماده خدمت رسانی به شما می باشد. چنانچه برای خدمات ساختمانی نیاز به خاکبرداری، حمل نخاله و یا سیمانکاری دیوار داشتید، می‌توانید با خیال راحت روی هوم سرویز حساب کنید و کارهای خود را به تیم حرفه‌ای و کاربلد هوم سرویز بسپارید.
